ga naar hoofdinhoud

Programma's

DE BEELDENSTORM

De overgang van het katholicisme naar het protestantisme heeft voor de Nederlandse muziekcultuur grote effecten gesorteerd. De rijkversierde polyfone kerkmuziek van de katholieken werd vervangen door de sobere eenstemmige en onbegeleide zang van de psalmen. Echter, in de vorm van psalmbewerkingen kwam de rijke polyfonie via de achterdeur weer binnen. Nu niet meer uitgevoerd in de kerken, maar gezongen en gespeeld in de Nederlandse huiskamers.


Leden van een lokaal koor hebben een aandeel in het programma. Zij zitten verspreid in de zaal tussen het publiek en als de voorzanger enkele psalmmelodieën begint te zingen, beginnen zij mee te zingen. Het publiek wordt geacht - al dan niet schoorvoetend - ook mee te gaan doen. Drie psalmen worden zowel in de oorspronkelijke Franse berijming als in de vertaling van Datheen gezongen. Omdat het publiek op deze manier de drie melodieën leert kennen, kan men later in dit programma hopelijk iets van de sensatie ervaren die de bewerking van deze drie psalmmelodieën door o.a. Sweelinck bij het toenmalige publiek gegenereerd moeten hebben. Met deze aanpak overbruggen wij eventuele afstand tussen de huidige bezoeker en de oude muziek.


Het programma

1) Voor de pauze: De katholieke kerk

- Antoine de Févin (ca. 1470 – laat 1511 of vroeg 1512)

'Missa pro fidelibus defunctis Anthonius divitis pie momorie †' (Bron: Occo codex)

2) De gereformeerde kerk

Anoniem (1599) [orgel] 

- ‘Des boosdoeners Wille seer quaet, den 36 sallem’ 

- ‘Myn God Voet mij als myn Herder ghepressen, 23 sallem’ 

uit: Susanne van Soldt Manuscript (British Museum Additional 29485)

Psalmzingen met de gemeente, o.l.v. de voorzanger:

- Geneefse psalmen: 23, 36 en 137 (Teksten Marot/Datheen)


PAUZE


3) Na de pauze: De Nederlandse huiskamer

Psalm 23 

- Nicolaes Vallet (± 1583-±1645) [luitsolo met koor] 

‘Psalm 23, Me Dominus/Mon Dieu me/Mein Huter un/Mÿn Godt voet’, uit: Regia pietas, hoc est Psalmi Davidici concinné aptati ad modulantes fides, Authore Nicolao Valetto ([Auteur], Amsterdam 1620). 

- Cornelis de Leeuw Edammer (1613-1664/65) [SATB] 

‘Psalm 23, à 4, Myn Godt voet my als mijn Herder gepresen’, uit: De CL. Psalmen des Konincklicken Prophete Davids (Amsterdam, Gilis Joosten 1649). 

- Jan Pieterszoon Sweelinck (1562-1621) [klavecimbel] 

‘XII. P 23. Mein hütter Undt mein hirtt’, uit: Lübbenauer Orgeltabulatur (Berlin, Deutsche Staatsbibliothek, Mus. Ms. Lynar B 2), fol. 19v-21r. 

- Jan Pieterszoon Sweelinck (1562-1621) [SATB/SATTB/SSATTB] 

‘Pseaume 23, Mon Dieu me paist sous sa puissance haute’, uit: Cinquante Pseaumes de David, mis en Musique à 4, 5, 6 & 7 parties, par Ian Swelinck Organiste ([Commelin], Amsterdam 1604).

Psalm 137 

- Nicolaes Vallet (±1583-±1645) [sopraan met luit] 

‘Pse 137 A8, Estant assis aux rives aquatiques’, uit: Een en twintich Psalmen Davids, ghestelt om te singhen ende spelen, ‘tsamen door Nicolaes Vallet (Amsterdam, voor de auteur 1615). 

- Claude Goudimel (±1520-1572) [SATB] 

‘Pseaume CXXXVII, à 4’, uit: Les pseaumes mis en rime françoise par Clément Marot et Théodore de Bèze, mis en musique à quatre parties (Delft, Bruyn H. Schinckel 1602). 

- Jan Pieterszoon Sweelinck (1562-1621) [SSATB] 

‘Pseaume 137, Estans assis aux rives aquatiques’, uit: Cinquante Pseaumes de David, mis en Musique à 4, 5, 6 & 7 parties, par Ian Swelinck Organiste (Amsterdam, [Commelin] 1604).

Psalm 36 

- Claude Le Jeune (±1528-1600) [SATB] 

‘Psalm XXXVI’, uit: De CL Psalmen Davids in Musijk gebracht op vier en vijf Stemmen door Claudyn le Jeune, Geboren van Valent. &c. Nu eerst met den Hollandsen Text, nevens alle de Loffsangen uytgegeven (Laurens vander Wiel’, Schiedam 1665). 

- Jan Pieterszoon Sweelinck (1562-1621) [klavecimbel] 

‘Psalm 36, Des boosdoenders wille seer quaet’, uit: Torino, Biblioteca Nazionale, Collezione Giordano, MSS. 5 (fol. 125v-131r). 

- Orlandus Lassus (±1532-1594) [SATTB] 

‘Du malin meschant vouloir’, uit: Cinquante Pseaumes de David, avec la Musique a cinq parties d’ Orlande de Lassus. Vingt autres Pseaumes à cinq & six parties, par divers excellents Musiciens de nostre temps (Heidelberg, Commelin 1597). 

Nicolaes Vallet (± 1583-±1645) [luitsolo met koor] 

‘Praeludium 10’ en ‘Psal 36, Ex impii/Du malin/Ausz desz/Des boosdoe’, uit: Regia pietas, hoc est Psalmi Davidici concinné aptati ad modulantes fides, Authore Nicolao Valetto ([Auteur], Amsterdam 1620), 

- Jan Pieterszoon Sweelinck (1562-1621) [SATTB] 

‘Pseaume 36, Du malin le meschant vouloir’, uit: Livre second des Pseaumes de David, nouvellement mis en Musique, à 4,5, 6, 7, 8, parties, Pas Ian P. Sweelinck, Organiste (Amsterdam, Barentsen 1613).

 

 terug